Polski
Français
English
Nowe formy zatrudniania i organizacji pracy (NFZO) oraz akceleracja zmian wywołana między innymi rewolucją technologiczną, spowodowały w ciągu ostatnich trzydziestu lat autentyczną eksplozję zagrożeń psychospołecznych oraz stresu związanego z pracą zawodową. Szeroko nagłośniona w mediach, fala samobójstw w dużych francuskich firmach oraz sektorze publicznym, jest tylko jednym z wielu symptomów coraz bardziej degradującej się sytuacji pracowników w środowisku zawodowym, której przyczyną jest rosnący stres. Stres oraz cierpienie w miejscu pracy to zjawiska, których nie sposób dłużej ignorować, i których zapobieganie stało się priorytetem nie tylko dla samych przedsiębiorstw, ale również dla władz.
Cierpienie związane z pracą zawodową może przybierać zróżnicowane formy, począwszy od przejawów stresu, wypalenia zawodowego (burn-out), molestowania moralnego (mobbingu) i seksualnego, przemocy fizycznej, MSD (zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego), czy nawet ostatnio zaobserwowanego zjawiska bore-out (znudzenie pracą).
Pomimo, że praca pociąga za sobą często negatywne skutki dla zdrowia pracowników, objawiające się jako zmęczenie czy wyczerpanie (nieprzypadkowo francuskie słowo „travail” pochodzi od łacińskiego „tripalium” – tortura), jest ona także miejscem, gdzie człowiek może zaspokajać potrzebę sensu w życiu i samorealizacji, potrzebę przynależności do grupy oraz uczestniczenia w czymś większym, co wykracza poza jego własną jednostkową egzystencję.
Przeprowadzono w ostatnich latach wiele badań na temat profilaktyki zdrowotnej u pracowników, dzięki którym udało się zidentyfikować dwa istotne czynniki chroniące zdrowie pracownika w miejscu pracy. Są to :
- Satysfakcja z dobrze wykonanej pracy
- Współpraca oraz wsparcie kolektywu czy zespołu
Tak się jednak składa, że w obecnym systemie produkcji, nastawionym przede wszystkim na wydajność i zysk, a nie na czynnik ludzki, te dwa aspekty warunkujące dobrostan i zdrowie są w większości zakładów pracy zaniedbywane lub po prostu ignorowane. Przykładowo, notuje się w ostatnich latach u pracowników większości sektorów zawodowych dramatyczny spadek poziomu satysfakcji z dobrze wykonanej pracy.
Wynika to z nadmiernych obciążeń, związanych miedzy innymi z podwyższonym rytmem pracy, jak również z trwałymi lub okresowymi sytuacjami prowadzącymi do „konfliktu wartości” (we Francji dotyczy to 30% osób aktywnych zawodowo). Dodatkowo, indywidualizacja stosunków pracy przyczyniła się do erozji solidarności oraz współpracy wewnątrz zespołu.
Według najnowszego barometru dokonującego oceny zadowolenia i dobrostanu pracowników, zrealizowanego przez Edenred-Ipsos, Francja znajduje się na końcu rankingu pod względem satysfakcji pracowników z warunków pracy (tylko 67% pracowników określa siebie jako „usatysfakcjonowanych”).
Trzeba przy tym pamiętać, że cierpienie w pracy zawodowej jest nie tylko szkodliwe dla dobrostanu psychicznego oraz zdrowia pracowników. Jest to również czynnik mający negatywny wpływ na efektywne funkcjonowanie firmy.
A oto kilka najczęściej spotykanych konsekwencji jakie ma dla firmy niezadowolenie pracowników lub cierpienie w środowisku pracy :
- absencja lub prezentyzm (bierna obecność w pracy)
- wzrost rotacji pracowników
- spadek motywacji
- obniżenie wydajności
- opóźnienia i niedotrzymywanie terminów
- pogorszenie jakości
- wzrost liczby konfliktów interpersonalnych
- wzrost liczby zachorowań i wypadków związanych z pracą zawodową
Większość badań potwierdza tezę, według której zagrożenia psychospołeczne maja szczególnie negatywny wpływ na wydajności ekonomiczna oraz społeczna przedsiębiorstwa.
Francuskie ramy prawne, a w szczególności Ustawa o modernizacji społecznej z 17 stycznia 2002, nakłada na pracodawcę obowiązek ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego pracowników. Z tego tytułu, pracodawca jest zobowiązany do oszacowania potencjalnego ryzyka oraz do podjęcia niezbędnych działań profilaktycznych w celu zabezpieczenia oraz ochrony zdrowia pracowników w zakładzie pracy. Na tej podstawie, pracodawca podlega obowiązkowi wdrożenia i corocznej aktualizacji Jednolitego Dokumentu Oceny Ryzyka (DUER – Document Unique d’Evaluation des Risques).
Jako psycholog i konsultant w dziedzinie profilaktyki zdrowotnej i zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy, proponujemy firmom następujące interwencje :
- Diagnozę ryzyka oraz zagrożeń psychospołecznych
- Informowanie i Szkolenie
- Budowanie Programow Profilaktycznych
- Wdrażanie Profilaktyki
- Wdrażanie Dokumentu Oceny Ryzyka DUER
- Ocenę rezultatów oraz aktualizację Programu Profilaktycznego
Nasze podejście ma charakter partycypatywny, ponieważ koncentruje się na mobilizowaniu inteligencji kolektywnej wspieranego systemu (przedsiębiorstwa lub organizacji). Nasze doświadczenie pokazuje, że programy profilaktyczne, które przynoszą oczekiwane wyniki, to te, które podchodzą do problematyki zdrowotnej w pracy w sposób globalny, tzn. włączają wszystkich interesariuszy : CHSCT (Komitet Higieny, Bezpieczeństwa i Warunków Pracy), przedstawicieli personelu, Dyrekcję, kadrę kierowniczą, zespoły pracownicze, klientów oraz użytkowników, …
 |
 |